Prinses Amalia kiest voor ingetogen aanwezigheid tijdens Herdenking: een stil gebaar vol betekenis

Op zaterdagavond 4 mei 2025 stond Nederland stil bij de Nationale Herdenking. Op de Dam in Amsterdam vond, zoals ieder jaar, de plechtigheid plaats waarbij slacht0ffers van oorl0g en gew*ld worden herdacht. Centraal stond opnieuw het besef dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, en dat herdenken waardevol blijft — generatie op generatie.

Zoals gebruikelijk waren koning Willem-Alexander en koningin Máxima zichtbaar aanwezig bij de ceremonie. Zij legden samen een krans bij het Nationaal Monument en stonden tijdens het taptoesignaal en de twee minuten stilte tussen duizenden aanwezigen op het plein. Maar één lid van de koninklijke familie viel op door haar afwezigheid op de voorgrond: prinses Amalia.

De 21-jarige kroonprinses was dit jaar niet op het plein zichtbaar, maar volgde de plechtigheid vanuit het Paleis op de Dam, dat uitkijkt op het monument en het plein. Op enkele discreet genomen beelden is te zien hoe zij voorafgaand aan de herdenking het paleis binnenging, klaar om op haar eigen manier deel te nemen aan dit nationale moment van bezinning.

Een stille vorm van betrokkenheid

Hoewel Amalia tijdens de uitzending niet in beeld werd gebracht, is haar aanwezigheid achter de schermen veelzeggend. Zonder woorden maakte ze duidelijk dat zij onderdeel was van dit belangrijke ritueel, zij het op een rustige, ingetogen manier. Waarom zij ervoor koos de herdenking niet op het plein zelf bij te wonen, is niet officieel toegelicht. Toch kan deze keuze symbool staan voor haar nog altijd terughoudende rol binnen het publieke leven, waarin zij langzaam maar zeker haar plek inneemt als toekomstige koningin.

Veiligheidsredenen, persoonlijke voorkeur of de wens om ruimte te laten aan haar ouders tijdens dit officiële moment — het blijft gissen. Maar de essentie is helder: ook zonder zichtbaar aanwezig te zijn, nam Amalia haar verantwoordelijkheid. In stilte, met respect en in verbinding met het moment.

Herdenken in een veranderende tijd

De jaarlijkse herdenking op 4 mei kent een vast stramien, maar wordt steeds opnieuw ingevuld met actuele thema’s en persoonlijke verhalen. In de Nieuwe Kerk, direct naast de Dam, vond voorafgaand aan de ceremonie de jaarlijkse 4 mei-voordracht plaats. Dit keer was die in handen van journalist en presentator Philip Freriks, die een indrukwekkend en persoonlijk verhaal bracht.

Freriks sprak over zijn broer Jan, die in april 1945 omkwam op slechts negenjarige leeftijd, tijdens een militaire operatie in Groningen. De jonge Jan werd geraakt door zogeheten ‘friendly fire’ van Canadese bevrijders. Freriks vertelde hoe die gebeurtenis het leven van zijn familie voorgoed tekende. Zijn moeder gebruikte het woord ‘gesneuveld’ om betekenis te geven aan het verlies van haar zoon. Daarmee gaf ze hem een plaats binnen het grotere verhaal van vrijheid en bevrijding.

Het verhaal van Freriks raakte zichtbaar veel aanwezigen in de kerk en de mensen die thuis keken. Het liet zien hoe groot het persoonlijke verlies kan zijn binnen het collectieve herdenken. En hoe herinneringen — ook na tachtig jaar — nog springlevend kunnen zijn.

Een bescheiden rol, een duidelijke boodschap

Voor prinses Amalia is haar rol binnen de monarchie de afgelopen jaren langzaam maar zeker gegroeid. Toch kiest ze er regelmatig voor om de achtergrond op te zoeken tijdens plechtige momenten. De Nationale herdenking is een van de meest beladen gebeurtenissen op de koninklijke kalender. Dat zij ervoor koos om deze in stilte vanuit het Paleis op de Dam te volgen, toont haar bewustzijn van het moment én van haar eigen rol daarin.

Voor veel jongeren is herdenken iets wat ze meekrijgen van ouders, leraren of via televisie. Amalia vertegenwoordigt die jongere generatie — en laat tegelijk zien dat herdenken tijdloos is. Haar aanwezigheid, al is het niet fysiek tussen de mensen op de Dam, bevestigt haar verbondenheid met het verleden én met de plicht om dat verleden niet te vergeten.

Een land staat stil

Op de Dam stonden duizenden mensen in stilte bijeen. Het plein, gevuld met families, veteranen, scholieren en belangstellenden van alle leeftijden, werd even het hart van het herdenken. Twee minuten lang geen verkeer, geen stemmen, geen beweging — alleen stilte. Daarna volgden de nationale hymnes en muziekstukken, afgewisseld met sobere woorden en kransleggingen.

De kracht van 4 mei zit in de eenvoud. Geen groots spektakel, maar respect, reflectie en stilte. Een stilte die verbindt, troost en aanzet tot denken. Dat ook prinses Amalia dit moment op haar manier meebeleefde, benadrukt dat herdenken niet draait om zichtbaarheid, maar om aanwezigheid in de breedste zin van het woord.

Wat het betekent om stil te staan

Herdenking is geen moment van politieke stellingname of historische analyse. Het is een ritueel van her-innering. Een kans om stil te staan bij de offers die werden gebracht, bij mensen die hun vrijheid gaven voor die van ons. Maar ook een moment van bewustwording: dat vrijheid kwetsbaar blijft en dat waakzaamheid nodig is.

Dat besef is vandaag de dag relevanter dan ooit. Met oorl0gen die nog steeds woeden in verschillende delen van de wereld, is de boodschap van 4 mei er een die blijft weerklinken. ‘Opdat wij niet vergeten’ is geen slogan, maar een opdracht.

Toekomstig leiderschap in stilte zichtbaar

Amalia’s afwezigheid op het plein zal ongetwijfeld door sommigen als opvallend zijn ervaren. Maar wie goed kijkt, ziet juist in haar bescheidenheid een vorm van leiderschap. Niet alles hoeft met flair of grote woorden te gebeuren. Soms is aanwezig zijn, luisteren, en ruimte maken voor anderen krachtiger dan welke publieke toespraak ook.

Haar keuze toont aan dat zij zich bewust is van de gevoeligheid van het moment. En dat zij begrijpt dat verantwoordelijkheid ook betekent weten wanneer je op de voorgrond treedt — en wanneer je kiest voor de achtergrond. Voor een toekomstig staatshoofd is dat besef minstens zo belangrijk als het uitspreken van een officiële toespraak.

Het collectieve geheugen levend houden

Herdenking blijft een moment waarop Nederland terugblikt én vooruitkijkt. Het biedt ruimte voor persoonlijke verhalen, voor nieuwe generaties die vragen stellen en antwoorden zoeken. De aanwezigheid van mensen als Freriks en Amalia — ieder op hun eigen manier — verbindt verleden, heden en toekomst.

De ceremonie op de Dam eindigde zoals altijd met muziek, stilte en bloemen. Maar de impact reikte veel verder. In huiskamers, op dorpspleinen, in scholen en in gedachten werd meegedaan met dat ene moment van samenzijn en stilstand.

Prinses Amalia, de jonge vrouw die ooit koningin zal worden, was daar onderdeel van. Niet in het licht van de camera, maar wel in het hart van het ritueel. En misschien is dat wel precies wat dit moment zo krachtig maakt: dat we met z’n allen — zichtbaar of niet — blijven herdenken.