Kritiek op RTL-debat: “Fout om Rob Jetten uit te nodigen in plaats van Joost Eerdmans”

Gisteravond zaten politieke volgers en nieuwsgierige kijkers klaar voor het grote RTL-verkiezingsdebat, dat vooraf flink was aangekondigd als hét moment waarop de belangrijkste partijleiders de degens zouden kruisen. Maar in plaats van een spetterend debat, bleef de avond voor velen achter als “vlak” en “onvolledig”. Critici, onder wie mediadeskundige Victor Vlam, menen zelfs dat RTL een strategische fout heeft gemaakt door Rob Jetten (D66) uit te nodigen in plaats van Joost Eerdmans (JA21).

Wilders afwezig om veiligheidsredenen

De grootste afwezige van de avond was onmiskenbaar Geert Wilders (PVV). Zijn lege plek viel direct op in het decor van de studio. De partijleider besloot niet aanwezig te zijn, nadat bekend werd dat hij volgens de NCTV op een lijst zou staan van een Antwerpse terreurcel.

Vanwege de dreiging had Wilders zijn campagne voorlopig stilgelegd en laat hij zich niet in het openbaar zien. RTL had geprobeerd een oplossing te vinden door het debat te verplaatsen naar de streng beveiligde Tweede Kamer, maar ook dat aanbod sloeg Wilders af.

Het nieuws leidde tot teleurstelling onder een deel van de kijkers, die het debat zonder de PVV-leider “onvolledig” vonden. Wilders staat al jaren bekend als een polariserende, maar invloedrijke debater — iemand die, of men het nu met hem eens is of niet, zorgt voor vuurwerk in discussies.

Rob Jetten neemt de lege plek in

De lege stoel van Wilders werd ingevuld door Rob Jetten, de partijleider van D66. En juist dát besluit stuitte op felle kritiek. Volgens diverse mediakenners was de keuze voor Jetten niet logisch, omdat zijn partij al vertegenwoordigd werd in andere debatten en inhoudelijk ver afstaat van de PVV.

Victor Vlam schreef op X (voorheen Twitter):

“Voor de inhoud was het beter geweest als JA21 bij het RTL-debat op de plaats van Wilders kwam, en dus niet D66.”

Volgens hem had de redactie er beter aan gedaan om iemand uit het rechtse, conservatieve kamp te kiezen, zodat het debat evenwichtiger was geweest. “Zonder vertegenwoordiging van dat blok mist het gesprek een belangrijk deel van het politieke spectrum,” aldus Vlam.

“Saai en voorspelbaar”

Met de deelname van Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), Dilan Yesilgöz (VVD), Henri Bontenbal (CDA) en Rob Jetten (D66), bleef het debat volgens veel kijkers steken in bekende standpunten. “Er werd niets nieuws gezegd,” schreef een gebruiker op sociale media. “Het leek meer op een herhaling van campagnepraatjes.”

Een andere kijker merkte op: “Het was beleefd, maar er miste pit. Iedereen hield zich in.”

Het gebrek aan politieke spanning werd breed gedeeld op X. Zelfs trouwe RTL-kijkers gaven toe dat ze halverwege waren afgehaakt. “Zonder Wilders is er geen debat,” klonk het bij velen.

Reclameblokken storen de kijker

Wat het kijkplezier verder ondermijnde, waren de lange reclameonderbrekingen. Volgens critici zorgden de vier commerciële pauzes ervoor dat de vaart volledig uit het debat verdween.

Victor Vlam schreef daarover:

“Het RTL-debat zou beter zijn zonder al die lange reclameblokken. Vier in totaal. Dat haalt de vaart eruit. Ja, RTL is commercieel, maar er is ook wat voor te zeggen om je dienstbaar op te stellen aan de samenleving in verkiezingstijd.”

Zijn observatie werd breed gedeeld. Ook politiek analist Raymond Mens viel hem bij:

“In de meeste landen heb je nooit reclame tijdens verkiezingsdebatten, ook niet op commerciële zenders. Zelfs CNN en ABC in de VS onderbreken hun debatten niet.”

Veel kijkers vonden het zonde dat de spanning telkens wegviel. “Net als het interessant wordt, komt er weer een blokje advertenties,” schreef iemand op X.

Complimenten voor debatleider

Toch was er ook lof. Fons Lambie, die het debat leidde, kreeg unaniem complimenten voor zijn optreden. Victor Vlam noemde hem een “voortreffelijke debatleider”:

“Hij houdt orde zonder zichzelf te veel op de voorgrond te plaatsen.”

Ook kijkers prezen zijn rustige stijl en vermogen om deelnemers bij de les te houden. “Hij gaf iedereen de ruimte, maar liet het niet ontsporen,” schreef een kijker.

Een debat dat niet loskwam

Ondanks de goede voorbereiding en professionele presentatie miste het RTL-debat volgens veel commentatoren de energie en scherpte die zulke avonden normaal kenmerken. Met vier partijen uit het midden en linkse spectrum bleef het debat vooral technisch en beleidsmatig.

De onderwerpen — klimaat, koopkracht en veiligheid — kwamen uitgebreid aan bod, maar leverden weinig nieuwe inzichten op. Zelfs de momenten waarop deelnemers elkaar tegenspraken, klonken ingehouden.

“Je zag dat niemand een misstap wilde maken,” zegt een politieke verslaggever nuchter. “Het was meer een toneelstuk dan een echt debat. Zonder Wilders ontbrak de vonk die het gesprek levendig maakt.”

Reflectie op de keuze van RTL

De keuze van RTL om Rob Jetten te laten deelnemen lijkt achteraf niet de gewenste dynamiek te hebben gebracht. Critici wijzen erop dat het belangrijk is dat verkiezingsdebatten alle stromingen in de samenleving vertegenwoordigen, juist in een tijd van polarisatie.

“Door alleen gematigde partijen uit te nodigen, lijkt het politieke landschap smaller dan het is,” zegt een communicatiestrateeg. “Dat is jammer, want het debat hoort een afspiegeling van Nederland te zijn.”

Een gemiste kans

Na afloop overheerste het gevoel dat het RTL-debat een gemiste kans was om het verkiezingsklimaat echt te laten bruisen. De afwezigheid van Wilders, de voorspelbare standpunten en de reclamepauzes maakten dat veel kijkers teleurgesteld achterbleven.

Toch bleef er ook begrip: veiligheid gaat voor alles, en het besluit van Wilders om weg te blijven werd breed gerespecteerd.

Slot: een debat zonder vuur

Hoewel de uitzending technisch goed verliep, ontbrak het aan het debatvuur dat veel kijkers gewend zijn. De conclusie van de avond werd treffend samengevat door een gebruiker op sociale media:

“RTL-debat: netjes, beleefd en goed geleid — maar zonder Wilders en zonder spanning. Een debat waar niemand echt iets van opschiet.”

Of het volgende debat wél de politieke energie weet te brengen waar kijkers naar verlangen, zal de komende weken moeten blijken. Eén ding staat vast: de campagne is pas net begonnen, maar de meningen zijn nu al stevig verdeeld.